Arkadaşlar herkese merhaba,
Uzun zamandır pek çok arkadaşımıza büyük tavsiyelerde bulunarak 90$ verdirip aldırdığım, bu parayı ödemeden önce büyük tereddütler yaşadığım ancak kendimin de yaklaşık 5 aydır büyük zevkle kullandığı, X-Plane'i hiç sevmezken X-Plane'e geçmeme neden olan, kendimce flight simulatörler için yapılmış en iyi Add-on uçak olarak nitelendirdiğim, Flight Factor firması tarafından geliştirilmesine hala devam edilen, ve bu kadar övgüyü daha Public BETA aşamasında almayı başarabilen Airbus A320 Ultimate ürünü hakkında sizlere biraz bilgi vermek ve kendimce deneyimlerimi yazarak, almayı düşünen arkadaşlara bilgi sağlamak istedim.
Üründen o kadar memnunum ki bu yazıda biraz tarafsız olmam mümkün olmayacak, ancak elimden geldiğince negatif boyutlara da adilce yer vermeye çalışacağım. Aşağıda kendi düşüncelerimin yanı sıra Flight Factor 320 geliştiricileri tarafından yazılan yorumlar, dokümanlar ve açıklamaların da yer yer Türkçe çevirilerine yer verdim.
Bilginiz olsun, bu yazı için Flight Factor firması tarafından hiç bir ücret almıyorum
Tamamen kendi düşüncelerimden ibarettir.
VİZYONUçak modeli, herhangi bir özel simülatör platformuna bağlı olmadan geliştirildiği için daha önce karşılaşmış olduğunuz tüm Add-on uçak modellerinden farklı. Gerçek A320'nin bir simulasyonu olarak geliştirilip, daha sonra X-Plane üzerine adapte edildi. Aslında, bu uçağı tek başına grafik, ses ve kullanıcı arabirimi alt yapılarını kullanarak bir simülatörün dışında oluşturmak ve çalıştırmak bile mümkün. Bu tasarım felsefesi, son kullanıcı bakış açısından avantajların yanı sıra belirli sınırlamaları da beraberinde getirmekte.
Uçak, seslerinin büyük bi kısmı için X-Plane'in kendi ses motorunu kullanmıyor. Bu, birçok özel ses uygulamasını kullanabilmemizi ve bu uygulamaları güçlü bir ses motoruyla kontrol etmemizi sağlıyor. (Bkz. BSS for A320 Ultimate -> mümkünse bir ses sistemi ile deneyimleyiniz
)
Uçak, aynı zamanda X-Plane’nin standart olanaklarına dayanmayan özel bir giriş sistemi (input system) kullanıyor. 3D kokpitte fare tıklaması takibi gibi kullanıcı etkileşiminin birçok yönü, uçak modeli tarafından dahili olarak işleniyor. Bu, başlangıçta diğer FlightFactor uçaklarına alışmış olan bazı kullanıcılar için belirli zorluklar doğurabilir, ancak desteklenen tüm simülatör platformlarında tutarlı bir kullanıcı deneyimi sunulmasını sağlıyor. Uçakta sadece bazı X Plane input fonksiyonları kullanılmakta. Bunun da gelecekte bir düzeltmeye tabi olacağı biliniyor.
Uçağın kendine ait güçlü grafik işleme alt yapısı mevcut. Bu, göstergeler ve ekranlar, 2D paneller (ki bunlar tüm dinamik dokular ve animasyonlarla gerçek uçak geometrisinin 2B izdüşümleridir) ve X-Plane tarafından çizilen modelin "üzerine" çizilen görsel efektler gibi dinamik doku oluşturma işleri için kullanılır (mesela rain effect). Elbette bununla birlikte ortaya çıkan belirli problemler mevcut (mesela AMD kartların, rain effect gibi fonksiyonlardan tam anlamıyla faydalanamamaları gibi). Ancak bu problemler, takip eden versiyonlarda giderilecek.
Uçakta tamamen özel bir aerodinamik model kullanılmakta. Yapısal olarak, X-Plane’inkine biraz benziyor. Model, uçağın geometrisi ve belirli aerodinamik katsayılarıyla tanımlanıyor, ancak X-Plane’in kendi içindeki aerodinamik modelinden çok daha fazla kontrol edilebilir ve esnek. Özel model, daha ayarlanabilir parametrelere ve farklı iç çalışma prensiplerine sahip. Ayrıca, simülatörden de tamamen ayrılabilir. Bu, amaca yönelik tasarlanmış mühendislik paketlerinde tam olarak aerodinamik yapıyı analiz etmeye ve ince ayar yapmaya izin veriyor. Aslında, aerodinamik model elle ayarlanmamış. Parametreleri, gerçek hava koşullarını, çeşitli koşullarda kullanan ve bu koşulları sağlayan aerodinamik bir modeli sentezleyen çok karmaşık bir algoritmanın sonucu olarak ayarlanmış. Bu önemli farklılıklar nedeniyle, ilk başta bu uçağa adapte olamayabilir ve bazı durumlarda dinamiklerini tecrübe ettiğinizde şaşırabilirsiniz.
Airbus A320 çok akıllı bir uçak. Hemen hemen her şey bilgisayar tarafından kontrol ediliyor. Ancak bir şeyi doğru şekilde kontrol etmek için, onun hakkında çok şey bilmek gerekiyor. Bu nedenle, gerçek uçağın yazılımı, uçağın aerodinamiğine dayanmakta ve kapsamlı testlerle Airbus tarafından geliştirilmiş. Örneğin, Yeşil Nokta Hızı (Green Dot Speed, En iyi kaldırma / sürükleme oranının yaklaşık değeridir.) uçağın ağırlığının bir işlevidir ve kesin bir fiziksel anlamı vardır. Bu daha sonra, örneğin, Managed Descent Control Law gibi fonksiyoneliteleri çalıştırmak için kullanılır. Flight Factor'ün işte burada bir seçim yapması gerekmiş. Evet, aerodinamik model gerçeğe çok yakın, fakat tamamen mükemmel değil. Bu noktada bilgisayar sistemlerini gerçek GD değerlerini kullanarak geliştirebilirlerdi, ancak bu, modelin simülatördeki davranışlarında bir tutarsızlık doğururdu. Alternatif yol ise, simüle edilmiş aerodinamik modelden türetilen değerleri kullanmak ve modelin davranışının bütünlüğünü simülatörde yaşandığı şekilde korumaktı.
Geliştiriciler, ikinci yaklaşımı kullanmayı seçtiler ve simüle edilmiş aerodinamik modellerinden bu kritik değerleri elde ettiler. Bu; hızlar, profil hesaplamaları, motor parametreleri vb. değerlerin doğruluğunu ve stabilitesini, aynı zamanda da güvenilirliğini arttırdı. Sonuç olarak, sistemler sabit kodlanmış değerlere dayanan “basitleştirilmiş” hesaplamaları kullanmıyor. Simülatördeki gerçek uçuş modelinden elde edilen katsayıları ve tabloları kullanıyorlar. Dikkatlice kontrol edip, benzetilmiş değerleri, gerçek FCOM verileriyle karşılaştırırsanız, bazı küçük tutarsızlıklar fark edebilirsiniz. Uçuş modelinden elde edilen değerler ile gerçek uçak verileri arasındaki farklar çoğu zaman neredeyse sıfır. Ancak bazı değerler farklılık gösteriyor. Örneğin, uçak tarafından hesaplanan VLS (Landing Speed) yaklaşık +-1 KT değişiklik gösterebiliyor. Simüle edilen modelin performansını gerçek dünya performans tablolarıyla karşılaştırırken lütfen bu gerçeği aklınızda bulundurun.
Geliştiriciler, yaptıkları açıklamalarda bu yaklaşımın daha iyi olduğuna inandıklarını belirtiyorlar, çünkü sabitlerin fiziksel anlamını korumak, uçuştaki davranışlara tam olarak güvenebilmeyi mümkün kılıyor. İyi haber ise aerodinamik ve uçak sistemleri modellerinin sürekli geliştiriliyor olması, böylece simülasyon zamanla gerçeğe daha da yaklaşacak. Özel FFA320 aerodinamiğinin, X-Plane ile entegrasyonu, hem özel uçuş modelinin hem de X-Plane’in yerel modelinin paralel çalışmasını sağlayacak şekilde yapılmış. Bu, X-Plane ortamındaki 3. parti eklentilerle uyumluluğu sağlamak ve onu korumak için yapılmış. Bu entegrasyonla ilgili bazı küçük sorunlar mevcut, ancak bunları çözmek için çalışılıyor. Mesela, şu anda taksi yaparken, X-Plane'in varsayılan yer fiziği kullanılıyor.
Platform, komut dosyası ve kullanıcı arayüzü için Google Chrome’un HTML ve JavaScript motorunu kullanıyor. Kokpit içi EFB de buna dayanıyor. Şu anlık EFB, bir miktar sınırlı işlevselliğe sahip, çünkü ana gelişme hedeflerinin dışında kalıyor. Bununla birlikte, yer hizmetlerini kontrol etmenizi, uçağın yüklenmesini ve yakıt doldurulmasını, uçağın durumunu yükleme/kaydetmeyi ve tabii ki kontrol listelerini içeriyor. EFB, yeni özelliklerle sürekli geliştirilecek ve genişletilecek. Geliştiriciler, EFB'nin gelecekte büyük şeyler yapmamıza izin verecek çok güçlü bir platform olduğuna inandıklarını belirtiyor.
Uçakta ayrıca yerleşik bir HTTP sunucusu bulunuyor. Bu, EFB sayfalarına, ve onların yanında MCDU arayüzleri gibi diğer sayfaların harici bir tarayıcıdan/cihazdan (mesela bir tabletten) erişilebilmesini sağlıyor. HTML / JS, sistemin ayrılmaz bir parçası. Uçak ayrıca dahili değişkenlere ve durumlara doğrudan erişim sağlayan bir SDK arayüzü ile birlikte geliyor. Bu özellikle home kokpit üreticileri için faydalı olabilir.
SİSTEMLERBağımsız fiziksel simülasyonlar olarak uygulanan dört temel sistem var: elektrik, hidrolik, yakıt ve pnömatik + air conditioning. Bütün sistemler; teller, röleler, devre frenleri, borular, vanalar, pompalar vb. gibi yüzlerce temel nesneden oluşuyor. Tüm sistem, fizik kanunlarının çözümü ile işliyor. Örneğin elektrik sisteminin doğru simulasyonu için, Ohm kanununun simüle edilmesi gerekiyor. Diğer sistemler için eşdeğerler ve muadiller kullanılıyor. Sistemler birbirleriyle etkileşime girerek sensörler ve anahtarlardan sinyaller, kontrol sinyalleri ve sinyallere verilen tepkiler üretiyor.
Bütün bu sistemler ve sistemleri kontrol eden bilgisayarlar, titizlikle kodlanmış ve gerçek uçak sistemlerini yansıtıyor. Örneğin, elektrik sistemi normal ve acil durumlarda, olması gerektiği gibi kendini yeniden yapılandırabiliyor. Mesela acil durum jeneratör testi çalıştırabilir veya motorlar çalışmıyorken B hidrolik sistem pompasını sadece bakım panelindeki uygun düğmelere basarak çalıştırabilirsiniz. Sarı elektrik pompası, kargo kapısı işletimi sırasında aktif hale gelebilir; diğer yandan RAT açılabilir ve mavi sisteme güç sağlayabilir; harici yakıt ikmal panelinden yakıt depolarına yakıt ikmali yapabilir veya yönetebilirsiniz. Motorları (otomatik veya manuel modda) çalıştırabilir veya kabini harici Air Starter Unit ile soğutmak için packleri çalıştırabilirsiniz.
Halihazırda, sanal havacılık topluluğu ve geliştiriciler, standart kullanım ve normal çalışma senaryolarında her şeyin yeterince iyi çalıştığını düşünüyor. Simülasyon, tüm sistemlerin altında yatan son derece ayrıntılı modelleri kullandığından ve bazı sistem bileşenlerinin bazı modelleri hala kusurlu olduğundan, bazen garip davranışlar veya endikasyonlar yaşayabilirsiniz. Sistem simülasyonları sürekli olarak geliştiriliyor ve iyileştiriliyor, ancak ilk betaların ilk sürümlerindeki tüm değerlerin tam olarak eşleşmesini beklemeyin.
Uçuş kontrol sistemi tüm kontrol yasaları (Direct Law, Alternate Law, vs), korumaları, yeniden yapılandırmaları ve işlevleri ile tamamen simule edilmektedir. Ancak gerçek Control Law içselleri hala değişebilir/geliştirilebilir. Halihazırda normal kullanıma herhangi bir etkisi bulunmayacak kadar iyi çalışıyorlar, ancak geliştiriciler daha da geliştirilebileceklerine ve tamamen gerçekçi hale gelebileceklerine inanıyor.
Motorlar ve APU neredeyse bitmiş. APU otomatik yangın söndürme sisteminin manuel olarak başlatılması veya test edilmesi gibi fonksiyonlar dahil olmak üzere tüm fonksiyonlar mevcut. Ancak, bazı şeyler hala çalışmıyor. Yaklaşma IDLE modu hala yok, BLEED AIR'ın motor performansına etkisi, buz-çözücü sistem ve onun motor performansına etkisi hala simule edilmemiş durumda. Motor dinamikleri de değişime açık. Bu tutarsızlıklar uçağın kullanımında nispeten az etkiye sahip, ancak bunların tamamen doğru olarak simule edilmesi için büyük miktarda çalışma hala gerekiyor. Bu nedenle, geliştiriciler, şu anda bu alanlara yoğunlaşmış durumda.
Düşük seviye navigasyon sistemleri tamamen entegre durumda. ADIRS'ler, alıcılar, RA, RMP, AMU ve NAV geçersiz kılma modu, gerektiği gibi çalışıyor. Yeryüzü arazisi ile maskelenen GPS uydu yörüngeleri bile MMR için hesaplanmış durumda. Uçak veri tabanı, FMGS'de tanımlama ve frekans seçimi için kullanılıyor, ancak sinyaller ve gerçekte ayarlanmış navaid kimlikleri, simülatörün navaitlerinden, özel sinyal kalıpları kullanılarak üretiliyor. COM frekansları X-Plane ile senkronize edilmiş, bu nedenle uçak çevrimiçi uçuşlarla uyumlu ve kullanıma hazır halde.
Uçağın tüm göstergeleri normal ve anormal durumlar için tamamen simule edilmiş. Geliştiriciler, ekranların iyi görünmesini, gerçeğe yakın ve okunabilir olmasını sağlamak için çok zaman harcadıklarını belirtiyor. Tüm ekran yapılandırma mantığı da ek olarak simule edilmiş durumda. Tüm kokpit ışıkları, parlaklık ayarları ve göstergeleri, tıpkı gerçek uçaktaki gibi değiştirilebilir ve ayarlanabilir. Uçuş işleme ve uçuş rehberlik sistemleri (FAC'ler, FMGS'nin FG kısımları) tüm fonksiyonları ve mantıkları ile tamamen simule edilmiş. Uçağın, A320’nin otopilot ve oto-thrust sistemlerinin en eksiksiz simulasyonlarından birine sahip olduğu düşünülüyor. Durum geçişleri de dahil olmak üzere tüm operasyon modlarında gerçek uçağa fevkalade bir şekilde yakın çalışıyor ve çok aşırı gerçekçi FD komutları üretiyor. (Açıkçası sadece Flight Director komutlarını takip ederek bile, etmediğinize kıyasla daha yumuşak inişler yapabiliyorsunuz) Geliştiriciler, oto-flight, otopilot ve oto-thrust sistemlerini, çok uzun ve çok çalıştıkları ve bunun sonucu olarak bu sistemlerin sözün bittiği yerde, kendi kendilerini tanıtan bir noktada olduklarını belirtiyor. Bir nevi övünç kaynakları.
İlk sürüm için referans uçuş yönetim sistemi olarak Thales FM rev1 teknik özelliği seçilmiş. Bu sistem, günümüzde çoğu A320'de kurulu olan rev2 FM'den biraz daha basittir. Geliştiricler, bu sistemin zaman el verdiği anda rev2 sistemine geçirileceğini açıkladı. Uçuş Yönetimi çekirdek işlevlerinin çoğu, tam olarak olması gerektiği gibi simule edilmiş. Birincil, ikincil ve geçici uçuş planları, performans tahminleri, tüm kısıtlamalarla doğru profil hesabı vb.
ABEAM veya OFFSET işlevleri gibi bazı küçük özellikler şu anda henüz bitmedi. Bunları entegre edilmesini engelleyen temel bir teknik problem bulunmamasına rağmen, geliştiriciler önce temel işlevselliği dengelemeye odaklanmak istedikleri için bu fonksiyonların entegre edilmediğini belirtiyor.
İşlevlerinin çoğu zaten çalışıyor olsa da, uçuş uyarı sistemi henüz tamamen bitmemiş. Normal operasyonlar sırasında görebileceğiniz tüm hata ve uyarılar (MASTER WARNING & MASTER CAUTION / ECAM WARNINGS & ACTIONS) simule edilmekte. Derin arızalar ve böyle durumlarda ortaya çıkan sistem davranışları henüz tamamlanmamış. Sonuç olarak, uçak sadece şu anda normal operasyonlar için diyebiliriz. Aslında, tüm hatalar, yeniden yapılandırmalar ve göstergeler uçağın temel mimarisi nedeniyle zaten yerli yerinde. Ancak, arızalar şu anda ayarlanamıyor. (Mesela MCDU'dan Failure seçemiyorsunuz) Bunun nedeni ise, yine, geliştiriclerin öncelikle normal operasyonların işlevselliğini dengelemeye ve daha sonra detaylı hata simülasyonu sağlamaya odaklanmış olmaları.
PERFORMANSUçağın bu detaylı yapısına rağmen, performans konusunda minimum taviz verilmeye özen gösterilmiş. Bu nedenle tüm bu detaylara rağmen X-Plane ortamında yeterli performans sağlayabiliyorsunuz. Elbette, mevzubahis performans olduğunda, iş tamamen sahip olduğunuz ekipmana bakıyor. Benchmark yapabilmeniz için, kendi sistem configürasyonumu, ve X-Plane ile birlikte elde ettiğim ortalama FPS değerlerini aşağıda belirteyim:
Intel(R) Core(TM) i7-6700HQ CPU @ 2.60GHz (3.60 Mhz Turbo) // NVIDIA GeForce GTX 960M 4GB // 2x8 GB 2400 Mhz RAM ==> 25 ~ 30 FPS. (hava şartlarına, uçulan şehre, günün saatine, bilgisayarınızın soğutma performansına, kullandığınız texturelere ve pluginlere göre oldukça değişiklik göstermektedir)
Öte yandan, benzer sistem konfigürasyonlarına sahip olmalarına rağmen, çok farklı performans sonuçları elde eden arkadaşlarımız da var. Bu ürünü kullananlar, bu başlık altından sistemlerini ve konfigürasyonlarını, aldıkları ortalama FPS'ler ile yazabilirlerse, performans başlığı daha iyi açıklanır.
Uçağın içinden değiştirilen internal grafik altyapısınca kontrol edilen efektlere ait ayarlar ise:
-> Rain Effect, Low-End ve hatta Mid-End sistemlerde aşırı FPS kaybettirmekte, çünkü HI moda aldığınızda gerçeğinden ayırt edemiyorsunuz. Eğer GTX 1070 ayarında bir ekran kartınız yoksa, bu effecti açmayı unutun.
-> Reflection Effect, Texture kalitesinden birazcık taviz verilerek açılabilecek, kokpit ortamını, özellikle gece uçuşlarında daha gerçekçi bir hale getiren, FF320'nin internal grafik motorunca üretilen ve windshield'da daha net görebildiğimiz bir efekt. Ancak şahsen ben bunu da kapalı tutarak fazladan kazandığım ekstra 3-4 FPS'nin tadını çıkarıyorum.
-> Texture Quality, Low ve High arasında muazzam bir FPS farkı yaratmıyor. Hatta fark gözle görülemeyecek kadar düşük. Ancak High veya Medium seçimlerinde, belirli (özellikle ekstrem) durumlarda FPS stabilizitesine etkisi bulunuyor. FPS Dropları yaşıyorsanız, bunu Low'da tutun. Zaten MAX ile LOW arasında bence gözle görülebilir bir kalite farkı yok.
Umarım bu uçağı düşünen arkadaşlarımız için aydınlatıcı bir yazı olmuştur.
A320 SS'leri:
https://flightfactor.aero/airbus-a320-screenshotsSatın alma linki:
https://store.x-plane.org/A320-Ultimate_p_688.htmlDestek forumu linki:
https://forums.x-plane.org/index.php?/forums/forum/367-320-ultimate-by-flight-factor/İyi günler!
Alp
