Türkiye Sanal Havacılık Forumu

Kuzey Atlantik Sahası

Offline ALP YENI

  • Captain
  • *
  • Herkes uçmayı sever ama siz abartın.

  • IVAO ID: 355715

    • Posts: 1450
Merhaba arkadaslar,

Kuzey Atlantik Hava Sahasindan biraz bahsetmek ve Kuzey Atlantik Sahasinda uzun uçus yapan yeni arkadaslarimizin bu bilgiler isiginda, bu özel bölge ile alakali tecrübe kazanmalarini amaçliyorum. Dilimin döndügünce, birazda kaynaklardan yararlanarak bilgileri aktarmaya çalisacagim. Eğer eksiğim varsa aşağıdan belirtin, eklemesini yaparım. Anlayisiniz için simdiden tesekkür ederim.


Kuzey Atlantik Hava Sahasi


Hava Sahasinin Tanimi

Gander Oceanic FIR (CZQX) ve Shanwick FIR (EGGX), Kuzey Atlantik Okyanusu'nun 44° - 61° Kuzey (arti Gander FIR tarafinda kismen 64° Kuzey'e kadar) arasindaki enlemlerini kapsar. Bu hava sahasi sivil uçaklarin kismen düsmani gibidir çünkü bu sahada hiçbir kara tabanli navigasyon sistemi (VOR, NDB, ADF vs.) kullanilamaz.
Shanwick FIR, Avrupa'nin 30° Batisinda bulunan sahil kesimini kapsar. Bu hava sahasi A sinifina dâhil olup FL55'den FL660'a kadar uzanan dikey limitlere sahiptir. (FL55 alti G sinfina dâhil olup OCA, NOTA, SOTA ve BOTA kapsamindadir.)
Gander Oceanic FIR ise Newfoundland ve Labrador'un 30° Batisinda bulunan sahil seridini kapsar. Bu havasahasi A sinifina dâhil olup FL55'den FL660'a kadar uzanan dikey limitlere sahiptir. (Grönland'in güneyinde bulunan hava sahasida A sinifina dâhildir fakat bu sahanin dikey limitleri FL195 ve FL660 arasindadir.)

Shanwick FIR içerisinde bulunan trafikler, Prestwick, Iskoçya'da bulunan Shanwick Okyanusya Kontrol Merkezi (Shanwick Oceanic Control Centre) tarafindan kontrol edilir. Bu hava sahasinin ismi (Shanwick) aslinda Shannon ve Prestwick sehirlerinin bir kombinasyonudur. Hava sahasi üzerinde bulunan pilotlarla tüm iletisim Shannon, Irlanda'da bulunan Shanwick Radyo ile saglanir. Gander Okyanusya FIR içerisinde bulunan trafikler ise, Gander Okyanusya Kontrol Merkezi tarafindan radarsiz sekilde yönetilmektedir. Bu saha üzerindeki pilotlarla tüm iletisim Gander Radyosu tarafindan saglanir.

Okyanusya FIR'in tam haritasi asagidaki gibidir.

Tüm ATC hizmeti yalnizca konum raporlamadan ibarettir çünkü Atlantik Okyanusunun ortasinda radar bulunmamaktadir. Ayrica, FL285 ve FL420 arasindaki tüm hava sahalari MNPS (Asgari Navigasyon Performans Özellikleri) olarak belirlenmistir. Basitçe bu, uçaklara çok daha titiz navigasyon sinirlamalari getirmektedir ve rastgele Kuzey Atlantik Rotalari yerine önceden tanimlanmis Kuzey Atlantik Rotalari (NAT) kullanimini uygular.
MNPS ile ilgili detayli bilgi: http://www.ibac.org/Files/CNSATM/Library/MNPSA_2008.pdf

NAT Sistemi

Büyük mesafelerin ele alinmasi, seyrüsefer yardimcilarinin eksikligi ve Kuzey Atlantik üzerindeki hava sartlari nedeniyle Kuzey Atlantik Rotalari (North Atlantic Tracks) bulunur. Kuzey Atlantik Rotalari, Kuzey Atlantik genelinde trafik akisini iyilestirmek için günde iki defa yeri ve yönü degistirilen dinamik hava koridorlaridir. Gerçek havacilik dünyasinda Amerika'dan Avrupa'ya (Eastbound) yapilan uçuslarin gece, Avrupa'dan Amerika'ya (Westbound) giden uçuslarinda gündüz uçulmasi egilimi vardir. IVAO'da ise her iki yönde yapilaca uçuslara günün her saati izin verilir ve uçuslarda yarim daire kurali uygulanir.

Atlantik üzerinde uçus yapacak tüm pilotlar, uçus öncesinde, uçusun bu bölümünü iyice planlamaya ve burada yayinlanan NATlari kullanmaya tesvik edilir.

NATlar yalnizca MNPS hava sahalarinda kullanilir. Uçak bu hava sahasinin üstünde, altinda veya disinda uçuyorsa gelisigüzel koordinat rotalari girilmelidir. Bati yönlü NATlar Shanwick Area Control Centre (ACC) tarafindan yayinlanirken Dogu yönlü NATlar Gander ACC tarafindan yayinlanir.

Iki Organize NAT Sisteminin (Organized Track Systems - OTS) geçerlilik saatleri genellikle asagidaki gibidir.
  • gündüz vakti OTS (batiya): 1130z – 1900z
  • gece vakti OTS (doguya): 0100z – 0800z

Bir NATin geçerlilik süresi, ilgili NAT NOTAMinda belirtilir.

Bir gündüz Organize NAT Sisteminin en kuzey rotasi NAT Alpha; hemen güneyindeki bitisik rota NAT Bravo seklinde güneye dogru adlandirilirken, bir gece Organize NAT Sisteminin en kuzey rotasi NAT Zulu; hemen güneyindeki rota NAT Yankee seklinde güneye dogru adlandirilir. Kisaca gece ve gündüz isimlendirmelerinde ki tek fark, gündüz A, B, C seklinde siralanirken, gece Z, Y, V seklinde siralanmasidir. Uçus seviyeleri, çogu durumda, OTS içinde kullanilmak üzere tahsis edilir; tek tek NAT ile baglantili iç giris ve çikis rotalarin detaylari NAT Mesajinda verilir.

Rastgele Rota Sistemi

Rastgele rotalar temelde NATlara benzeyen, Enlem/Boylam noktalarini kullanarak elle hazirlanan Kuzey Atlantik geçis rotalaridir. Bu rotalar NAT sisteminin uygun olmadigi durumlarda kullanilir. Mesela dogu Kanada veya ABD'den Iskandinav ülkelerine yapilan veya Güney Avrupa'dan hareketle Shannon (EINN), Scottish (EGPX), London (EGTT) veya Brest (LFRR) Uçus Bilgilendirme Bölgelerinden geçmeden yapilacak uçuslar bu duruma örnek olarak gösterilebilir.

Ancak, NATlarin arasindan çarpraz geçen veya yayinlanan NAT noktalarina 120 milden fazla yaklasacak rastgele rotalar kabul edilmez. Bu rotalari kullanacak uçaklar NAT sistemini kullanmalidir.

Örnekler:
  • Gece vaktinde bati yönüne yapilacak uçuslarda Rastgele Rota Sistemi kullanilmalidir.
  • Gündüz vaktinde dogu yönüne yapilacak uçuslarda Rastgele Rota Sistemi kullanilmalidir.
  • FL400 (dogu için) ve/veya FL390 (bati için) da yapilacak uçuslarda Rastgele Rota Sistemi kullanilmalidir.

Okyanus Kontrolörü ile iletisim prosedürleri de normalden farklidir ve apayri bir konudur. Yukaridaki temel bilgilere sahipseniz, bu hava sahasinda islerin az çok nasil yürüdügü hakkinda da bilgi sahibisiniz demektir. Bu durumda OCC (Oceanic Control Centre) ile gerekli prosedürlerle sikinti yasamadan iletisim kurabilirsiniz.

Iletisim prosedürleri ve diger pilot sorumluluklarina: http://occ.ivao.aero/index.php?site=pilots adresinden ulasabilirsiniz. Bu hava sahasinda read back yapan kisi ATC oldugundan sesli gitmenizi siddetle tavsiye ederim.  :D

Çeviri: Alp Yeni
Kaynak: http://occ.ivao.aero/

Saygılarımla,
Alp Yeni
IVAO Board of Governors
IVAO General Assembly Member
IVAO Public Relations Advisor
IVAO Turkey Webmaster

International Virtual Aviation Organisation
ASUS N552VW-i7 6700HQ-GeForce GTX960M-16GB-128GB


Offline OZGUR KIRAZ

  • Captain
  • *

  • IVAO ID: 359297

    • Posts: 2184
Teşekkürler Alp hocam bilgilendirme için. Bir kaç kez IVAO'da okyanus ötesi (başka anlam çıkartılmasın) uçtuğum oldu ve ilk seferinde cidden bu geri okuma zorlamıştı beni. Sesli iletişim için (sadece okyanusu kastediyorum) akıcı İngilizce konuşmak şart gibi (çok iyi bilmek değil, telaffuzları düzgün ve seri yapabilmek). Aklımda kaldığı kadarıyla ilk izinde nereden nereye gittiğiniz, uçak tipiniz, uçuş seviyeniz, gösterge süratiniz, ilk temas noktanız, ilk temasta bulunacağınız tahmini süreniz gibi bilgileri veriyorsunuz. Sonrasında da her enlem ve boylam kesişmelerinde ya da 45 dakikada bir (hangisi daha önce gerçekleşirse) malumat vermeniz gerekiyor. Doğu yönlü uçuşlarda genellikle kuyruk rüzgarı aldığımız, batı yönlerde ise baş rüzgarı aldığımızı hesap edersek (ve genellikle iki koordinat arası 300 nm civarı oluyor) sağlam bir kuyruk rüzgarında 45 dakikadan daha önce raporlama mümkün.
Özgür KİRAZ
THYVA Dispatch Assistant



Offline BERK BINGOL

  • Administrator
  • *

  • IVAO ID: 118588

    • Posts: 1442
    • THYVA
Alp öncelikle eline sağlık.

IVAO'dan kaynaklanan bazı eksikler var.

North Atlantic Airspace (NAT) sadece Shanwick (EGGX) ve Gander (EGGX) OCA'den oluşmuyor. Ayrıca bu bölge Bodo, Santa Maria, Reyjkavik ve New York OCA'de kapsıyor. Bu bölgelerde FL280-410 (dahil) arasında uçuş yapabilmek için hem uçuş ekiplerinin hem de uçak ve havayolu şirketlerinin RVSM ve MNPS onayları olması gerekiyor. Bu havasahalarındaki uçuşlarda uygulanan prosedürler radar hizmeti olan sahalardan biraz farklı. Uçulması planlanan bölgeler için farklı uygulamalar olabilir. Bu konu ile ilgili detaylı bilgilere www.icao.int/EURNAT adresinden ulaşabilirsiniz. Özellikle bu ay yayınlanan NORTH ATLANTIC OPERATIONS AND AIRSPACE MANUAL V.2016-1 dökümünanını indirmenizi tavsiye ederim. Yine konu ile alakalı YOUTUBE'da TRACKWISE - TARGETING RISK WITHIN THE SHANWICK OCA adlı videoyu izlemenizi öneririm.

Yukarıda söylediğim gibi herbir kontrol sahası için farklı uygulamalar var fakat size Shanwick - Gander sahalarında operasyonel olarak yapmanız gerekenleri kısaca anlatmaya çalışayım.

Shanwick (EGGX) OCA'den NAT havasahasına girecek trafikler, Okyanus Giriş Noktasına (Oceanic Entry Point) en geç 30 dakika kala Okyanus Müsaadesini (Oceanic Clearance) almış olmalıdır. Okyanus müsaadesi bu noktaya 30 - 90 dakika kala alınabilir. Örnegin; DOGAL noktasına varış tahminimiz (ETA) 1530Z olsun. Biz müsaademizi en erken 1400Z itibari ile talep edebiliriz yani 90 dakika önce. DOGAL noktasına en geç 30 dakika kala yani saat 1500Z itibari ile okyanus müsaademizi almış olmamız gerekli. Eğer bu süreler içinde müsaade alınmamış ise (sadece SHANWICK OCA için geçerli) okyanus havasahasına girilmemeli, gerekirse beklemeye girilerek mümkün olan en kısa sürede müsaade alınmalıdır. Diğer bölgelerden girişlerde beklemeye gerek yoktur, planlanan şekilde devam edilir, okyanus sahasına girilir ve mümkün olan en kısa sürede müsaade alınır.

Okyanus müsaadesi Datalink veya VHF ile alınır. IVAO'da Datalink ile müsaade alınamayacağı için VHF ile yani Teamspeak veya IVAP (text) ile alınmalıdır. Müsaade alınan ünite SHANWICK OCEANIC CLEARANCE DELIVERY. Oceanic clerance aşağıdaki şekilde istenmeli ve cevaplanmalıdır.

Pilot: Shanwick, THY1, Request oceanic clerance. Estimating (DOGAL) at 1530. Request Mach decimal (83). FL (330).

ATC: THY1, Shanwick, Cleared to KENEDY airport via TRACK (D). Over DOGAL at 1530, maintain FL330, Mach decimal (83).

Pilot: Cleared to Kenedy Airport, Track (D), FL (330), Mach decimal (83). TMI (027).

Not: Parantez içindeki değerler değişebilir.

Eğer okyanus müsaadesinde verilen seviyeden veya süratten farklı bir değer muhafaza ediliyorsa, en geç okyanus giriş noktasında müsaade de verilmiş olan seviye ve süratte olacak şekilde planlama yapılmalı ve domestic ATC'den talep edilmelidir. Giriş noktası için verdiğimiz yani DOGAL için ETA +/- 3 dakika değişirse yeni ETA mümkün olan en kısa sürede domestic ATC'ye bildirilmeli eğer yapılamıyorsa VHF/HF/Datalink üzerinden Shanwick ATC'ye ulaştırılmalıdır.

CPDLC kullanılacak ise oceanic entry noktasına en geç 15 dakika kala bağlanmış olunmalıdır.

Okyanus giriş noktası üzerine gelindiğinde Shannon ATC şu ifadeleri kullanır.

ATC: THY1, Shannon Control, Over DOGAL, radar service terminated, Contact Shanwick Radio for SELCAL on HF primary 5549, secondary 8864.

HF Primary ve secondary frekansları readback yapıldıktan sonra bu frekanslar set edilir ve "Shanwick Radio, THY1, 5549." şeklinde aranır.

ATC: THY1, Shanwick Radio. Go-ahead.

CPDLC kullanılıyor ise ifadeler şu şekilde olmalıdır:

Pilot: Shanwick Radio, THY1, CPDLC, Gander next, SELCAL (ABCD).
ATC: THY1, Shawick Radio, CPDLC, VOICE position reports not required. At 030 West, Contact Gander primary 8891, secondary 11279. SELCAL (ABCD) coming up.

SELCAL ikazı geldikten sonra;

Pilot: Shanwick Radio, THY1, SELCAL positive, at 030 West, Gander primary 8891, secondary 11279.

ATC: Shanwick Radio.

Eğer CPDLC kullanılmıyor ise ifadeler şu şekilde olmalıdır;

Pilot: Shawick Radio, THY1, Position.

ATC: THY1, Shanwick, Go-ahead.

Pilot: Shanwick, THY1, Position DOGAL at 1530 FL330, Estimating (50 North 020 West) at 1415, Next (51 North 030 West). Request SELCAL (ABCD).

ATC: THY1, Shanwick, Position DOGAL at 1530 FL330, Estimate (50 North 020 West) at 1415, Next (51 North 030 West). SELCAL coming up.

Not: Boeing uçakları için CDU PROG  -> POS REPORT sayfası pozisyon raporları için kullanılır. Yukarıdaki format ile aynıdır.

SELCAL ikazı alındıktan sonra;

Pilot: Shanwick, THY1, SELCAL Positive, Readback correct.

ATC: THY1, Shanwick Radio.

Aynı kalıplar 030 West noktası geçilir geçilmez Gander Radio içinde kullanılır. Yukarıdaki ifadelere ilave olarak, Oceanic Exit Point (Okyanus çıkış noktası) belirtilmesi tavsiye edilmektedir.

Not: Radar Service terminated ifadesi ATC'den alındıktan 30 dakika sonra transponder kod 2000 set edilir.

Okyanus çıkış noktasına yaklaşırken, VHF frekansları verilir ve belirli bir nokta veya zamanda temas edilmesi istenir. Muhafaza edilen seviye ve sürat aksi bildirilinceye veya talep edilene kadar muhafaza edilir.

Daha detaylı bilgilere yazdığım gibi yukarıdaki link veya dökümanlardan ulaşılabilirsiniz.
 
« Last Edit: January 27, 2016, 13:25:46 by BERK BINGOL »
Berk Bingol
Assistant Director - Turkey
Member of Board of Directors - Turkish Virtual Airlines
http://tr.ivao.aero | https://thyva.com


Offline ALP YENI

  • Captain
  • *
  • Herkes uçmayı sever ama siz abartın.

  • IVAO ID: 355715

    • Posts: 1450
Berk abicim,

Her zamanki gibi muazzam olmuş ve olay eksiksiz bir şekilde açıklanmış oldu. Sadece bu topic ile OCC sahasını sorunsuz geçebilirsiniz.

Naçizane bir düzeltme; IVAO da da artık DataLink kullanılabiliyor. http://occ.ivao.aero/index.php?site=datalink adresinden DataLink'e ulaşabilirsiniz. Sayfaya erişmeye çalıştığınızda "No Content found with this Id or your not allowed to view this page!" hatası alırsanız, sağ üstten giriş yaptığınızdan emin olun. DataLink kullanımı sayfada açıklanmış.

Keyifli OCC geçişleri dilerim  ^-^

IVAO Board of Governors
IVAO General Assembly Member
IVAO Public Relations Advisor
IVAO Turkey Webmaster

International Virtual Aviation Organisation
ASUS N552VW-i7 6700HQ-GeForce GTX960M-16GB-128GB


Offline OZGUR KIRAZ

  • Captain
  • *

  • IVAO ID: 359297

    • Posts: 2184
Teşekkürler Berk hocam, bilgilendirme için. Uçuş planlarına yazıyorum SELCAL'i ama böyle bir kullanımı olduğunu bilmiyordum (daha doğrusu ne işe yaradığını da bilmiyordum)  :)
 
Alp hocam. Vakti zamanında bu data link denemiştim, çalışmıyor demişti Shanwick. Denemek lazım fırsat olunca. Teşekkürler.
Özgür KİRAZ
THYVA Dispatch Assistant



Offline ALP YENI

  • Captain
  • *
  • Herkes uçmayı sever ama siz abartın.

  • IVAO ID: 355715

    • Posts: 1450
Teşekkürler Berk hocam, bilgilendirme için. Uçuş planlarına yazıyorum SELCAL'i ama böyle bir kullanımı olduğunu bilmiyordum (daha doğrusu ne işe yaradığını da bilmiyordum)  :)
 
Alp hocam. Vakti zamanında bu data link denemiştim, çalışmıyor demişti Shanwick. Denemek lazım fırsat olunca. Teşekkürler.

İki gün önce TK1 i uçarken denedim. Sorunsuz çalışıyor.  ;) (Aktif ATC'nin de kullanıyor olması gerek. Zaten ATIS'e de yazarlar.)
IVAO Board of Governors
IVAO General Assembly Member
IVAO Public Relations Advisor
IVAO Turkey Webmaster

International Virtual Aviation Organisation
ASUS N552VW-i7 6700HQ-GeForce GTX960M-16GB-128GB


Offline ERHAN YALIM

  • Administrator
  • *

  • IVAO ID: 226012

    • Posts: 2664
Bilgiler için çok teşekkürler. Cahillik başa bela :) ; Daha önce okyanus aşırı uçuş hiç yapmadığım için bilmiyorum ve soruyorum;

SELCAL kullanımı bizim simulatörlerde nasıl oluyor? SELCAL bilgisi için gerçekte her uçağın bir SELCAL kodu vardır diye biliyorum. Bizim uçaklar "yalandan" (sanal) uçaklar olduğuna göre bu kodu biz mi belirliyoruz? Çünkü ilk iletişimde bu kodu pilot kontrolöre bildiriyor, kontrolör kodu radyo vericisine giriyor ve o kod ile o uçağa çağrıda bulunuyor diye biliyorum. (bilgi için : https://tr.wikipedia.org/wiki/SELCAL )
Erhan YALIM


Offline OZGUR KIRAZ

  • Captain
  • *

  • IVAO ID: 359297

    • Posts: 2184
Erhan hocam. Tecrübeyle sabit, rastgele bildiremiyorsunuz. 4 harften oluşan bir kombinasyon ve rastgele 4 harf yazın uçuş planı Remarks hanesine ve uyarı mesajıyla karşılaşın  :)  SEL/XXXX şeklinde belirtiyoruz, bir kaç kez harflerin yerini yanlış girdim, o zamanlar çıktı karşıma bu mesaj. Onun dışındaki kısımları ben de merak etmiyor değilim hani  :D
Özgür KİRAZ
THYVA Dispatch Assistant



Offline ALP YENI

  • Captain
  • *
  • Herkes uçmayı sever ama siz abartın.

  • IVAO ID: 355715

    • Posts: 1450
SEL/ERBS girdim şu an Kathmandu planıma. (gerek yok ama maksat denemek) Zira 777 de kokpitte öyle yazıyordu. Kabul etti, bir hata da almadım.

Ancak SEL/EBRS olarak değiştirincee;

"The SELCAL ERBS is incorrectly formatted!
 - Format SEL/ABCD (4 tones, no dash '-')
 - Only 'A' - 'S' except 'I', 'N' and 'O'
 - A tone can only be used one time
 - first tone must be lower than second
"

Anlamadım.
IVAO Board of Governors
IVAO General Assembly Member
IVAO Public Relations Advisor
IVAO Turkey Webmaster

International Virtual Aviation Organisation
ASUS N552VW-i7 6700HQ-GeForce GTX960M-16GB-128GB


Offline OZGUR KIRAZ

  • Captain
  • *

  • IVAO ID: 359297

    • Posts: 2184
Gelen hata bu işte yanlış yazınca.

GT-I9500 cihazımdan gönderildi

Özgür KİRAZ
THYVA Dispatch Assistant